THIOSULFATE – NGUỒN NĂNG LƯỢNG THÚC ĐẨY CHO SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC LOÀI KHUẨN VIBRIO SPP.
Thiosulfate – nguồn năng lượng thúc đẩy sự phát triển của các loài khuẩn Vibrio spp.
Thiosulfate hay còn gọi đơn giản là Thio, là hợp chất thường được sử dụng nhiều để trung hòa clo dư khi diệt khuẩn nước đầu vào trong nuôi trồng thủy sản. Hơn nữa, chất này còn được tạo ra khi chất hữu cơ (phân tôm, thức ăn dư thừa, xác tảo…) phân hủy dưới điều kiện thiếu oxy ở lớp bùn đáy ao.
Vibrio là các loài vi khuẩn có thể sống và phát triển tốt trong điều kiện môi trường có hoặc không có oxy. Trong nuôi trồng thủy sản, Vibrio được quan tâm nhiều bởi chúng là một trong những nguyên nhân chính của các bệnh nhiễm khuẩn cấp và mãn tính trên tôm nuôi. Chẳng hạn, V. parahaemolyticus và V.vulnificus gây bệnh hoại tử gan tụy cấp tính, V. harveyi gây bệnh phát sáng, V. alginolitycus liên quan đến hoại tử gan tụy và hội chứng phân trắng… Do đó, các loài này cần được kiểm soát chặt chẽ trong nuôi tôm.
Cũng như mọi sinh vật, vi khuẩn Vibrio cần năng lượng để sống và phát triển. Nguồn năng lượng phổ biến là từ việc phân giải các chất hữu cơ. Tuy nhiên một số loài Vibrio có thể lấy năng lượng từ Thio, thông qua các phản ứng đặc biệt. Hiểu một cách đơn giản, vi khuẩn “đốt cháy” chất này để lấy năng lượng. Ví dụ, trong điều kiện thiếu oxy ở lớp bùn đáy ao, vi khuẩn có thể làm Thio phân hủy thành khí H₂S và một số chất khác, đồng thời tạo năng lượng giúp cho vi khuẩn sử dụng. Như vậy, Vibrio có thể tận dụng Thio như nguồn thức ăn thay thế khi cần thiết. Cụ thể hơn, trong một số tài liệu nghiên cứu lâu dài trên các loài Vibrio đã phát hiện ra rằng chúng có “kho công cụ” enzyme đa dạng để sử dụng năng lượng từ Thio theo nhiều cách khác nhau.
Việc “ăn” được Thio mang lại cho Vibrio lợi thế cạnh tranh rõ rệt trong môi trường sống. Thứ nhất, chúng có nguồn thức ăn bổ sung bên cạnh các chất hữu cơ thông thường. Ở những nơi Thio dồi dào, Vibrio có thể tận dụng để tạo năng lượng, từ đó sinh sản nhanh hơn so với vi khuẩn không sử dụng được nguồn này. Thứ hai, Thio thường xuất hiện trong điều kiện môi trường đặc biệt – môi trường ít oxy. Điều này vô tình tạo lợi thế cho Vibrio , vì trong môi trường như vậy, nhiều vi khuẩn thông thường sẽ suy giảm do thiếu oxy, còn loài này vẫn sinh trưởng tốt. Do đó, sự hiện diện của Thio không những cung cấp “thức ăn” cho Vibrio , mà còn tạo môi trường thuận lợi giúp chúng phát triển mạnh mẽ hơn.
Tóm lại, Thio không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc trung hòa clo dư mà còn là nguồn thức ăn giúp một số loài Vibrio duy trì và tăng tốc hoạt động trao đổi chất ngay cả trong điều kiện thiếu oxy. Điều này mang lại cho Vibrio lợi thế cạnh tranh rõ rệt, khiến chúng dễ bùng phát và gây bệnh trong hệ thống nuôi tôm. Chính vì vậy, bên cạnh các biện pháp quản lý hữu cơ, việc theo dõi chặt chẽ nồng độ Thio trong nước - đặc biệt ở vùng đáy ao và hệ thống xử lý nước đầu vào là yếu tố then chốt để phòng ngừa rủi ro do Vibrio.
Phòng Kỹ Thuật - Công Ty TNHH Thủy Sản Tâm Việt
Chúc bà con có vụ nuôi thành công.
