CẢNH BÁO VI KHUẨN PHOTOBACTERIUM DAMSELAE (Pdd) – MỐI ĐE DỌA MỚI CHO TÔM NUÔI
Photobacterium damselae (Pdd) là một loài vi khuẩn thuộc họ Vibrionaceae, họ hàng gần với Vibrio. Vi khuẩn này có hình que nhỏ, Gram âm, thích mặn và có khả năng di động mạnh. Pdd từng được biết đến là tác nhân gây bệnh xuất huyết trên cá biển, nhưng gần đây nhiều bằng chứng cho thấy nó trở thành mầm bệnh nguy hiểm trên tôm nuôi.
Khi Pdd mang plasmid độc lực pPHDD1: chứa gen dly (damselysin – độc tố tan máu), plpV (phospholipase phá màng tế bào), cùng gen hly (hemolysin A – độc tố tạo lỗ, phá màng tế bào), hoạt động cùng nhau, chúng tạo ra hiệu ứng hiệp đồng gây chết nhanh, mạnh trên tôm. Cùng với khả năng sinh tồn cao: tạo biofilm, tiết siderophores lấy sắt, và có thể kháng huyết thanh, giúp vi khuẩn tránh hệ miễn dịch của tôm. Hơn nữa khả năng lây truyền ngang: plasmid pPHDD1 có thể tái tổ hợp, chia sẻ gen độc lực với các vi khuẩn biển khác, làm mối nguy lan rộng.
%20(160%20x%2090%20cm).png)
Nhiều công bố gần đây đã chỉ ra Pdd có thể gây hàng loạt bệnh nguy hiểm: đen mang (mang đen, hoại tử, tôm yếu dần); cơ trắng (cơ lưng, cơ đuôi đục trắng, tôm chết nhanh); nhạt màu (vỏ sáng bất thường, chậm lớn, kém ăn); hoại tử cơ và gan tụy (cơ teo, gan tụy nhạt màu, dễ chết); phân trắng (ruột có sợi phân trắng, chết rải rác, có khi chết hàng loạt)... Như vậy, Pdd không chỉ gây bệnh cơ hội, mà đã trở thành một tác nhân gây bệnh chính yếu trên tôm thẻ và tôm sú ở nhiều nước châu Á.
.png)
Tóm lại, trước tình hình diễn biến phức tạp của chủng vi khuẩn Photobacterium damselae (Pdd) mới, bà con tuyệt đối không được chủ quan. Cần theo dõi chặt chẽ sức khỏe tôm mỗi ngày, quan sát các dấu hiệu bất thường. Đồng thời, phải quản lý môi trường ao nuôi ổn định, tránh thay đổi đột ngột gây sốc cho tôm. Nên định kỳ sử dụng men vi sinh có lợi để duy trì cân bằng hệ vi khuẩn, hạn chế Pdd và Vibrio phát triển. Song song đó, cần bổ sung vitamin, khoáng chất, thảo dược, acid hữu cơ giúp tăng cường sức đề kháng cho tôm. Tất cả các hoạt động phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc an toàn sinh học, hạn chế mầm bệnh xâm nhập từ ngoài vào ao. Không lạm dụng kháng sinh. Quan trọng hơn hết là giữ môi trường nước sạch, giảm chất hữu cơ tích tụ và quản lý bùn đáy ao hợp lý. Có như vậy mới giảm thiểu được rủi ro, bảo vệ năng suất và hạn chế thiệt hại kinh tế cho bà con.
